Groene gedachten (3)
Hoe groen is de Bijbel?
Zo’n drie jaar geleden gaf het Nederlands Bijbelgenootshap de Groene Bijbel uit. Een Bijbel waarin sommige Bijbelteksten met groen gemarkeerd zijn: teksten waarin een oproep wordt gedaan om te zorgen voor de aarde, maar ook teksten waarin de natuur als beeldspraak wordt gebuikt. Bovendien staan er interessante achtergrondartikelen in (o.a. van Han Wilmink), en portretten van mensen die proberen handen en voeten te geven aan een duurzame levenshouding.
Toen de Groene Bijbel op de markt kwam, was er onmiddellijk gedoe over. Niet zozeer over de inhoud, maar meer over het papier waarop de bijbel was gedrukt. Dit bleek geen gerecycled papier (gemaakt van ingezamelde oude bijbels) te zijn, wat de uitgever wel had beloofd. Een reden voor het NBG om de Groene Bijbel vervolgens gratis uit te delen. En zo is deze bijbel vervolgens ook in mijn boekenkast beland.
Zou ik hem anders gekocht hebben? Eerlijk gezegd ben ik wat sceptisch over al die Bijbels met een modern randje, die tegenwoordig te krijgen zijn: er is al een jongerenbijbel, een vrouwen- en een mannenbijbel, een infographic-bijbel, enzovoort. Mooie manier om toch nog iets te verdienen aan een boek dat de meeste mensen wel in hun kast hebben staan, kun je zeggen.
En toch, nu de Groene Bijbel eenmaal in mijn kast staat en ik hem er af en toe uithaal, vind ik het zo gek nog niet. Zoals een nieuwe vertaling je ook weer fris naar een tekst laat kijken, zo scherpen de groene markeringen in deze bijbel je oog voor het gegeven dat er meer is dan de mens alleen - dat wij staan in het grotere geheel van Gods schepping.
Toch is het denk ik niet genoeg om met een groene markeerstift langs Bijbelteksten te gaan en die plaatsen op te zoeken waar de Bijbel iets zegt over de natuur. Zoals Trees van Montfoort in haar boek Groene Theologie terecht zegt: ‘De Bijbel gaat niet over de ecologische crisis van onze tijd. In de tijd waarin de Bijbel ontstond was de aarde aanmerkelijk dunner bevolkt dan nu. Natuur was overvloedig aanwezig en vaak bedreigend voor mensen. (…) De Bijbel kan geen oplossingen bieden voor een crisis die er nog niet was.’
We hoeven de Bijbel niet te laten buikspreken. Maar wel mogen we met de grote vragen van onze eigen tijd in het achterhoofd de Bijbel met hernieuwde aandacht lezen. Niet om er pasklare antwoorden te vinden, maar wel om op zoek te gaan naar een theologie, die niet alleen bevrijdend is voor mensen, maar voor de hele aarde. We zullen ook onze ‘oude’ manier van lezen kritisch onder de loep moeten nemen, waar die bijdraagt aan uitbuiting van de aarde door de mens eenzijdig uit te roepen tot heerser over de natuur.
Het komende seizoen gaan we in de Magnuskerk de Groene Bijbel aan elkaar doorgeven, vergezeld van een schriftje, waarin de lezer kan opschrijven wat hem of haar heeft aangesproken. Ik ben zeer benieuwd wat dat oplevert.
da. Gonny de Boer