Laarkerk - zondag 30 april - 'Dominees in oorlogstijd'

Komende zondag 30 april zal in de vrije viering ds. Geert Hovingh spreken over het onderwerp 'Dominees in oorlogstijd'. Daarnaast zingen we liederen van Huub Oosterhuis.

Vanzelfsprekend verwijst het thema naar de Tweede Wereldoorlog, die volgende week weer centraal staat in de Dodenherdenking op 4 mei en -een dag later – bij de viering van de Bevrijding, 78 jaar na dato.

Het schrikwekkende woord ‘oorlog’ lijkt wat ons betreft inderdaad iets van een verleden, maar juist in onze tijd heeft het zijn gruwelijke realiteit herkregen in een land niet zo ver van hier, in ons werelddeel, in Oekraïne. We worden er dagelijks weer bij bepaald. Iets daarvan zal in de lezing zeker ook doorklinken, maar het onderwerp roept vooral herinneringen op aan de wijze waarop met name predikanten van diverse kerken hun taak verstonden te midden van de verschrikkingen die ‘oorlog’ te weeg brengt. Sommigen van hen kozen voor de oorlog al positie ter zake van de opkomst van het nationaalsocialisme in Duitsland, waarschuwden hun gemeenteleden, hielpen samen met hen de vluchtelingen, met name Joden en tegenstanders van het Hitler-regiem. Voor anderen begon het pas met de Duitse inval in ons land op 10 mei
1940. Daar was moed voor nodig, want de gevaren waren groot, zelfs verraad in eigen kring. Maar veel predikanten hebben zich – gedreven door een sterk geloof en een vaste overtuiging – moedig in gezet voor mensen die in groot gevaar verkeerden, het meest de vervolgde Joden. Onderzoek heeft uit gewezen dat meer dan 20% van alle dominees op één of andere wijze Joden heeft geholpen in de oorlog en sommigen van hen verloren ten gevolge daarvan het leven. Zelf hebben predikanten daar weinig ruchtbaarheid aan gegeven – ze kenden immers een ambtsgeheim – maar met name door onderduikers, die de oorlog overleefden, werden na de oorlog indrukwekkende verhalen over ‘dominees in oorlogstijd’ doorverteld. Sommige van die verhalen zullen in de lezing alle aandacht krijgen.